هوش های چندگانه هوارد گاردنر 

هوارد گاردنر کیست؟  هوارد گاردنرمتولد 1943 پنسیلوانیا است. او به دانشگاه هاروارد رفت. به روانشناسی و علوم اجتماعی علاقه مند شد.وی به کرسی استادی آموزش در هاروارد رسید. از مهمترین کارهای او می توان به چارچوب های ذهن و نظریه هوشهای چندگانه اشاره کرد.

هوش های چندگانه چیست؟ در حوزه روان شناسی و علوم رفتاری معمولا باور بر این است که:"هوش موجودیتی منفرد است ،   که به ارث می رسد و انسانها مانند لوح سفیدی هستند که هر چیزی را در صورتی که به شیوه ای مناسب ارائه شود، می توان به آنها آموزش داد.” 

ادعای هوارد گاردنر ؟  همه ی ابنای بشر هوش چندگانه دارند. این هوش ها می توانند پرورش یافته و تقویت شوند. این هوش ها می توانند نادیده گرفته شده و ضعیف شوند.

هوش چندگانه چیست؟  

هنگامی که واژه «هوش» به گوش مامیخورد ً معمولا مفهوم ضریب هوشی ( IQ     ) به ذهنمان می آید. هوش ً معمولا به عنوان توانایی های  بالقوه عقی نیزتعریف میشود. چیزی که ما با آن زاده میشویم، چیزی که قابل اندازه گیری است و ظرفیتی که تغییر دادن آن دشوار است. امّا در سالهای اخیر دیدگاههای دیگری نسبت به هوش پدید آمده است. یکی از این دیدگاهها، نظریه هوش چندگانه است که توسط هاوارد گاردنر، روانشناس دانشگاه هاوارد، ارائه گشته است.

بر طبق این نظریه، دیدگاههای روان سنجی سنتی نسبت به هوش، بسیار محدود و ضعیف است. گاردنر نظربه اش رانخستین بار در کتاب «قابهای ذهنی : نظریه هوش چندگانه»، در سال 1983 ارائه کرد. به عقیده او همه انسانها دارای انواع مختلفی از هوش هستند. او در کتاب خود، هشت  نوع مختلف هوش را معرفی نموده و احتمال داده است که نوع نهمی نیز به عنوان «هوش هستی گرا» وجود داشته باشد. طبق نظریه گاردنر، برایبه دست آوردن تمام قابلیتها و استعدادهای یک فرد، نباید تنها به بررسی ضریب    هوشی پرداخت بلکه انواع هوشهای دیگر او مثل هوش موسیقیایی هوش درون فردی ، هوش تصویری -فضایی و هوش کمی- زبانی نیز باید در نظر گرفته شود.  

نظریه گاردنر با انتقاداتی از سوی روانشناسان و مربیان روبرو گشته است. منتقدان میگویند تعریف گاردنر از هوش بسیار وسیع و گسترده است و هشت نوع هوشی که او تعریف کرده فقط نشانگر استعدادها، خصوصیات شخصیتی وتوانائیهاست. از دیگر نقاط ضعف نظریه گاردنر میتوان به کمبود پژوهش های عملی پشتیبان آن اشاره کرد. اما با وجود این، نظریه هوش چندگانه محبوبیت زیادی در بین مربیان و آموزشگران پیدا کرده است و بسیاری از معلمان ازاین نظریه در انتخاب شیوه تدریس خود استفاده میکنند. 

“انواع هوش “

1-     هوش زبانی، کلامی: 

این نوع هوش یعنی توانایی استفاده از کلمات و زبان ، توانایی کاربرد موثر زبان مادری و احتمالاً سایر زبان ها به صورت شفاهی یا نوشتاری افراد با هوش زبانی تمایل دارند تا بوسیله کلمات تفکر کنند و مهارت های پیشرفته شنوایی دارند.

مهارت های آنها شامل موارد زیر می شود:

گوش دادن، حرف زدن،  قصه گویی، توضیح دادن، تدریس، استفاده از طنز، درک قالب و معنی کلمه ها، یادآوری اطلاعات،  قانع کردن دیگران به پذیرفتن نقطه نظر آنها، تحلیل کاربرد زبان

تکنیک ها:

- داستان سرایی : برای انتقال اطلاعات، علوم، ریاضیات به شکل داستان

- افکاربکر: به کارگیری کلیه ی افکاری که درباره ی موضوعی به ذهن می رسند.

- ضبط صوت: حل مشکلات و بیان احساسات درونی، مهارتهای شفاهی برای مکالمه

روزنامه نگاری: نوشتن و پی گیری حوادث جاری

انتشار: نشر نظرات برای ایجاد بحث و گفتگو و نقد

2-  هوش منطقی، ریاضی :

هوش منطقی / ریاضی یعنی توانایی استفاده از استدلال، منطق و اعداد. این یادگیرنده‌ها به صورت مفهومی با استفاده از الگوهای عددی و منطقی فکر می‌کنند و از این طریق بین اطلاعات مختلف رابطه برقرار می‌کنند. آنهاا همواره در مورد دنیای اطرافشان کنجکاوند، سوال های زیادی می‌پرسند و دوست دارند آزمایش کنند.

مهارت های آنها شامل این موارد می شود:

مسئله حل کردن، تقسیم بندی و طبقه بندی اطلاعات،کار کردن با مفاهیم انتزاعی برای درک رابطه شان با یکدیگر، به کاربرددن زنجیره طولانی از استدلالها برای پیشرفت، انجام آزمایش های کنترل شده، سوال وکنجکاوی در پدیده های طبیعی، انجام محاسبات پیچیده ریاضی، کار کردن با شکل های هندسی

تکنیک ها:

محاسبه و کمیت نمایی: پی گیری اعداد و ارقام در تمامی علوم مانند: ریاضی، تاریخ، ورزش، طبقه بندی و رده بندی

ایجاد یک ساختار برای داده ها: انواع آب و هوا

پرسش های سقراط گونه: کمک به افزایش تفکر دقیق و موشکافانه با پرسش و پاسخ

روش یافتاری: پیدا کردن و جدا ساختن موارد گوناگون، دسته بندی، جستجوی مسایل و حل آن

تفکر علمی: پیدا کردن ایده ها، انگیزه ها، راهکارها، بازخوردها

3-      هوش فضایی، بصری

این نوع هوش توانایی درک پدیده های بصری است.“امکان خلق ماهرانه تصاویر ذهنی به منظور حل مشکلات”توانایی درک بصری فضایی ،تجسم فضایی ،رسم نقشه ونمودار ،کارتصویری گرافیک وطراحی ،خیال پردازی ،علاقه به دیدن فیلم، بازی شطرنج و. . .

- مهارت های آنها شامل این موارد می شود:

ساختن پازل، خواندن، نوشتن، درک نمودارها و شکل ها، حس جهت شناسی خوب، طراحی، نقاشی، ساختن استعاره ها و تمثیل های تصویری (احتمالا از طریق هنرهای تجسمی)، دستکاری کردن تصاویر، ساختن، تعمیر کردن و طراحی وسایل عملی، تفسیر تصاویر دیداری.

تکنیک ها:

- تجسم: با چشمان بسته تجسم مطالب، (تخته سیاه درونی)، تور علمی خیالی

- علامات رنگی: استفاده از رنگهای متنوع و متناسب، بهره گیری از رنگهای مورد علاقه

- استعاره های تصویری: (بیان ایده به صورت تصویر)

- ترسیم تصاویر: رسم نمادهای گرافیکی، استفاده از خطوط و طرح های گوناگون