شاخص های تدریس موثر 

عوامل (نشانه های) موجود در تدریس موثر از نظر ریان "او و همکارانش" مطالعات خود را بر سه دسته تقسیم کرده اند  :

 1ـ ارتباط گرم و صمیمی همراه با درک و فهم در مقابل ارتباط سرد و بی توجهی و بدفهمی

 2ـ فعالیت های سازمان دهی شده با برنامه در مقابل بی برنامگی

 3ـ برانگیختن (فعالیت برانگیزنده) و فعالیت تخیلی در مقابل افسردگی و عادی بودن  .

عوامل مربوط به نظرات فلاندر: او در روند تدریس دو سبک متفاوت را بازگو نمود  :

1ـ سبک مستقیم (روش متکی بر سخنرانی و انتقاد کردن، توجه کردن)

 2ـ سبک غیرمستقیم (روش رسیدن سوالات پذیرفتن احساسات شاگردان، تمجید و تشویق) و نشان داد روش غیرمستقیم تأثیر خوبی ازروش مستقیم دارد  .

او معتقد بود که باید از هر دو روش استفاده شود. جنبه های تدریس از نظر روز شین و فورست: این دو محقق علاوه بر خصیصه مستقیم و غیرمستقیم تدریس پیرامون خصوصیات معلمان در جریان تدریس نیز مطالعاتی انجام دادندو

  پنج خصیصه مهم معلمان که با موفقیت دانش آموزان رابطه تنگاتنگی دارد را چنین بر شماردند  .

 1ـ با حرارت و صمیمی بودن

 2ـ هدایت کار شاگردان

 3ـ وضوح و روشنی بیان و انجام عمل

4ـ تنوع در تدریس

 5- فرصت هایی برای یادگیری شاگردان روش تدریس زمانی موثر تلقی می شود که فرد را به تفکر خلاق و انتقادی بر انگیزد به طوری که از این رفتار لذت ببرد و آن را لازمه ی زندگی بداند  .

 کلاً شاخص های تدریس موثر به صورت زیر است  :

 1ـ تأکید بیشتر و مداوم بر تفکر منطقی

2ـ تأکید بیشتر و مداوم روی ضرورت تحقیق و کشف مسائل یا اموری که مستلزم تحقیق اند

 3ـ راهنمایی دانش آموزان برای چگونگی تحقیق موثر

 4ـ تأکید بر روی تسلط و مهارت مطلوب در آموختن

5ـ هدایت محصلان بر چگونگی منبع یابی و استفاده موثر از منابع

تمرین در تدریس موثر شاخص های زیر را باید در نظر داشت  :

 1ـ نظریه و فعالیت شخصی معلم و محصل را با هم به کار گیرد  .

 2ـ قانون های یادگیری را به کار برد  .

 3ـ بر دانش آموزان کمک کنیم هدفمند بیاموزد  .

 4ـ از معلومات یا تجربه های دانش آموزان آغاز کند نه مجهولات

 5ـ تفاوت های فردی را رعایت کند  .

 6ـ قدرت های تفکر و استدلال را بر انگیزد  .

 7ـ شاخص ها متناسب با پیشرفت های هر محصل در مهارت ها و توانمندی ها و عادت ها، معلومات، افکار باشد  .

 8ـ دانش آموز را به فعالیت ها و تجربه های شخصی متعدد و متنوع وادار کند و موجب آمادگی همه جانبه آنان شود  .

 9ـ فعالیت هایی را در بر دارد که مستلزم مقایسه و تشخیص و تحلیل و ترکیب اند  .

 10ـ فرصت پرسش و پاسخ برای دانش آموزان ایجاد می کند. 11ـ همه تدابیر و شیوه ها و فعالیت های آموزشی مکمل یکدیگراند  .

 ارتباط و تدریس موثر:

سه جنبه کلیدی ارتباط عبارتند از: مهارت های گفتاری، مهارت های شنیداری و ارتباط غیرکلامی

آنچه که در مهارت های گفتاری باید بدان بیشتر توجه کنیم انتقال واضح و شفاف اطلاعات است. بعضی از راهبردهای خوب برای گفتگوی واضح در کلاس عبارتند از  :

1ـ استفاده صحیح از کلمات کلیدی و تأکید بر آن و بیان مجدد و بررسی درک مطلب دانش آموزان

2ـ استفاده صحیح از قواعد دستوری زبان

 3ـ صحبت کردن با سرعت مناسب

 4ـ صریح و روشن بودن در ارتباط

 5ـ استفاده از برنامه ریزی خوب و مهارت های تفکر منطقی

مهارت های شنیداری  :

برای بهبود مهارت های شنیداری

1ـ به کسی که صحبت می کند توجه کاملی داشته باشیم و

 2ـ تعبیر کنیم و

3ـ به صورت شایسته باز خود ارائه دهیم  .

موانع ارتباط زیر شامل:

 1ـ بحث شفایی: سخنرانی زیاد بدون تنوع

   2ـ جالب نبودن پیام: پیام ها باید براساس زمینه علمی و علایق، انگیزه ها و در یک کلام باید براساس نیاز یاد گیرنده باشد  .

 3ـ انتقال منفی: انتقال اشتباه و نادرست مطلب

 4ـ رویایی شدن یا در خود فرو رفتن

 5ـ عوامل فیزیکی نامناسب

در حد جزئی موانع ارتباط را می توان این گونه بازگو کرد  :

 1ـ تسلط اندک طرفین بر موضوع مورد بحث

 2ـ قدرت اندک در پردازش اطلاعات

 3ـ ناتوان افراد در بحث های کلامی یا قدرت نگارش مطلب

 4ـ حجب و حیا

 5ـ ترس ضمنی هر یک از طرفین

 6ـ احتیاط در قبال بروز تعارض و تضاد

مشکلات سنگین بودن مطلب چه باید کرد:

 1ـ از انتظارات شاگردان از هم و انتظاراتشان از خود آگاه شویم  .

   2ـ از کلید مجاری ارتباطی برای برقراری روابط دوستانه با کلاس استفاده کنیم  .

 3ـ همدلی از اساسی ترین ارکان ارتباطات

 4ـ از تهیه و پاداش و تخصص و دانش استفاده کنیم

 5ـ احساس وفاداری و اعتماد متقابل ایجاد کنیم

 6ـ هیچ وقت عزت نفس خود و شاگردان را فدای ارتباطات نکنیم  .

 7ـ توجه داشته باشید که سن و جنس، علایق، تبار اجتماعی، ویژگی های شخصی شاگردان و امثال آن در ارتباط موثر است  .