عوامل مؤثر در انتخاب رشته تحصیلی و شغل
باید توجه داشت دانش‌آموزان قبولی پایه ی اول نظری وارد مرحله انتخاب رشته شده که این انتخاب، نقش سازنده‌ای درزندگی فردی واجتماعی وشغلی آینده آنها ایفا می کند.
با توجه به اینکه افراد جامعه از نظر عوامل فردی و محیطی با هم متفاوتند،انتخاب عاقلانه یک شغل متأثر از سه عامل است:
- فرد،شناخت دقیق‌‌و روشنی از خود (استعدادها، علایق، آرزوها، تواناییها، محدودیتها وعلل آنها)داشته باشد.
- به شرایط موفقیت،مزایا،فرصت ها،نتایج،خطوط وجهات مختلف کاروخسارت ها آگاهی داشته باشد.
- ارتباط و استدلال صحیحی بین این دو دسته از عوامل و حقایق برقرار کند.
عوامل فردی
- استعداد و توانایی های ذهنی: استعداد یک توانایی بالقوه و مجموعه‌ای از قابلیت ها است که در انجام کارها موجب شایستگی فرد می شود، با توجه به اینکه استعداد افراد گوناگون بوده و تفاوت های زیادی دارند،شناخت استعدادها،مهمترین گام در راه استفاده ی صحیح از آن است لذا دانش آموزان با شناختی که از توانایی های بالقوه ی خویش دارند، می توانند در انتخاب رشته ی مناسب و دلخواه خویش موفق شوند.
- علایق و رغبت های تحصیلی: علایق و رغبت های تحصیلی امور جدای از هم نیستندو معمولاً افراد به اموری علاقه نشان می دهند که توانایی بیشتری برای انجام آن دارند. شناخت رغبت هاو علایق در سرنوشت افراد تأثیر بسزایی دارد. رغبت،مجذوب شدن به فعالیت و پی‌گیری آن است و موجب احساس رضایت فرد می شود و علاقه باعث نشاط و شادی است و کار را در نظر فرد ارزنده جلوه می دهد و به پرورش توانایی های او کمک می کند.
- ویژگی های شخصیتی: شخصیت به معنای نحوه ی رفتار فرد و ترکیبی از خصوصیات جسمی وذهنی واجتماعی اوست. رفتاری که از فرد سرمی‌زند گویای شخصیت او بوده و انسانها از نظر خصایص با یکدیگر متفاوت هستند.فرد با توجه به شخصیتی که دارد، امکان موفقیت در رشته ی تحصیلی یا شغلی خود را فراهم می نماید که احتمالاً فرد دیگری نتواند آن را کسب کند.لذا بعضی مشاغل احتیاج به صبر و بردباری و برخی دیگر نیاز به قدرت روحی و مقابله دارد. در حقیقت انتخاب شغل نوعی ارائه ی شخصیت است که باید مورد توجه قرار گیرد.
- اطلاعات و معلومات تخصصی: کسب اطلاعات و معلومات تخصصی ونیمه تخصصی امکان دست‌یابی به شغل مناسب را افزایش می‌دهد و راه یابی به تحصیلات دانشگاهی و مراکز آموزش عالی را فراهم می نماید.
- جنسیت و شرایط جسمانی: امروزه گرچه تفاوت بین زن و مرد در انتخاب شغل به تدریج در حال منسوخ شدن است اما بعضی از مشاغل نسبت بیشتری از یک نوع جنس را به خود اختصاص داده است. انتخاب شغل به توانایی های روحی و جسمی افراد مربوط می شود و سلامت جسمانی از عوامل موثر در انتخاب رشته و شغل محسوب می شود.
عوامل محیطی
- خانواده: افراد، بر اساس روابط متقابل اعضای خانواده و فضای حاکم بر آن شکل می‌گیرند.محیط زندگی و خانواده می تواند موجبات پیشرفت یا محدودیت فرد را فراهم کند. مشکلات خانواده به طور مستقیم وغیر مستقیم در زندگی افراد خانواده تأثیر دارد و دانش آموز باید با در نظر گرفتن شرایط و امکانات موجود در جهت انتخاب رشته ی تحصیلی و شغل مناسب تلاش نماید.
- شرایط اجتماعی: نیازهای اجتماعی و اقتصادی هر جامعه بنابر مقتضیات زمان و پیشرفت های صنعتی و تکنولوژیکی تغییر می یابد و بازار مشاغل نیز متناسب با آن در حال نوسان است. لذا بایستی در انتخاب رشته و شغل آینده به نیازهای اجتماعی و اقتصادی هر منطقه توجه خاصی مبذول گردد.
