مقدمه

جریان رشد انسان فرآیندی پیوسته و تکاملی است و تحصیل و انتخاب رشته نیز نظیر رشد، یک فرآیند می باشد و با عواملی نظیر ارزش های فردی ، واقعیات محیطی ، عوامل عاطفی و فرصت های تربیتی بستگی کامل دارد. حق مسلم هر انسانی است که رشته ای را به طور آزادانه انتخاب نماید. بررسی مسائلی که در پی احراز یک شغل یا انتخاب یک رشته تحصیلی پدید می آید به دانش آموزان کمک می کند تا با توجه به همه ی جوانب تصمیم گیری نمایند.

   یکی از نهادهای اجتماعی نهاد آموزش وپرورش است  که مسئولیت مهمی درتربیت کودکان ، نوجوانان وجوانان بر عهده دارد . نگاه گسترده به  نقش آموزش وپرورش به عنوان عاملی مؤثر در فعلیت بخشیدن به امکانات بالقوه و ذاتی  افراد انتقال اندوخته ی تجارب گذشتگان ارائه ارزشهای مطلوب، افزایش معلومات و ایجاد  مهارتهای لازم درافراد برای زندگی و بالاخره تسهیل مسیر حرکت وجودی آدمی به سوی  کمال، اهمیت این نهاد اجتماعی را بیش از بیش نشان می دهد. گسترش کمی آموزش وپرورش  نشانگر گرایش و استقبال همگان به اثر بخشی این نهاد وگسترش کیفی آن ناشی از توسعه  معارف ، علوم و رشد بی وقفه تکنولوژی است که این دو بر پیچیدگی و ظرافت جریان آموزش  وپرورش افزوده است. .بنا براین برای تحقق اهداف تعلیم وتربیت و رشد شخصیت کودکان  و نوجوانان باید ازخدمات راهنمایی و مشاوره به خوبی استفاده کرد. نقش راهنمایی در آموزش  وپرورش افراد به حدی است که عده ای ازصاحب نظران آن را به نوعی تعلیم وتربیت گفته  اند و بعضی راهنمایی را تسهیل کننده جریان تعلیم و تربیت می دانند. دانش آموزی که به مرحله واقع بینی رسیده است می تواندبه درک صحیحی از هوش ، استعداد ، توانایی های جسمی و خصوصیات روانی و عاطفی و اجتماعی خود برسد و برای رسیدن به شناخت کامل تری از خود به کمک خانواده ، معلمان و مشاوران نیازمند است. علاوه بر این شناخت سنت ها ، قواعد اجتماعی ، رفتارهای اجتماعی مورد قبول جامعه و ایجاد انطباق با آن ها و یادگیری رفتار های مناسب برای برخورد با رفتار های اشتباه دیگران به فرد اعتماد به نفس و امکان رفتار سنجیده ای را می بخشد که بتواند تصمیم گیری های واقع بینانه تر وپایدارتری را تا حد امکان بگیرد. برای این کار گاهی مشاور از آزمونهایی چون  تست هوش ،آزمون رغبت سنجوآزمونهای سنجش استعدادکمک می‌گیرد. از سویدیگر باید دانش آموز شناخت کاملی نیز از خود رشته تحصیلی به دست آورد. این که چه دروسیدر آن مطالعه می‌شوند، آینده شغلی آن چیست؟

مهمترین عواملی که درضرورت راهنمایی و مشاوره و توسعه آن در نظامهای آموزش و پرورش مؤثربوده اند:

v      توجه به اصالت دانش آموز

v      وجود تفاوتهایفردی در دانش آموزان و ضرورت شناخت و توجه به این تفاوتها درامرآموزش وپرورش

v      وجوداستعدادهای عمومی و اختصاصی دردانش آموزان و ضرورت شناخت و پرورش تدریجی و سنجش آنها

v      رشد جمعیت وافزایش گرایشها و علاقه مندی به تحصیل در سطوح مختلف وگسترش علوم و تکنولوزی

v      تراکم و تنوع واحدهای درسی در رشته های تحصیلی و ضرورت انتخاب مناسب

v      توسعه مشاغلو حرفه وضرورت انتخاب شغل مناسب

v      تغییر نگرشها و ارزشها نسبت به انتخاب رشته هایتحصیلی و انتخاب شغل

v      گسترش نیازهای جامعه به نیروی انسانی در سطوح مختلف مهارت

و یژگی های خود دانش آموز که باید شناسایی شوند :

Ø     میزان بهره هوشی

Ø      نمرات تحصیلی

Ø      تعیین نقاط قوت و ضعف او در دروس مختلف

Ø      بررسی علایق و استعدادهای او در زمینه رشته‌ها ومشاغل. 

پیشنهادها

v      گسترش خدمات مشاوره شغلی در مدارس .

v      آموزش مهارت های زندگی متناسب با دوره ی تحصیلی.

v      برگزاری کلاس ها و سمینارها یی در ارتباط با آخرین اطلاعات شغلی در سطوح مختلف .

v      دراختیار قرار دادن اطلاعاتی در زمینه ارتباط دروس مختلف با شغل های گوناگون.تا مشاوران بتوانند علت خواندن دروس خاصی را در رابطه با هر شغلی برای دانش آموزان تشریح نمایند.

v      اطلاع رسانی از منابع سازمان های مختلف ارائه دهنده تسهیلات.

v      دعوت از افراد موفق در هر رشته برای حضور در کلاس تا مراحل مختلف فعالیت های خود تا رسیدن به این موقعیت را برای دانش آموزان توضیح دهند.

v      با توجه به علاقه ی دانش آموزان در صورت ضعف در درس خاصی راهکارهایی برای پیشرفت در آن درس به وی نشان داده شود که این امر مستلزم آشنا بودن مشاور با معلمان متخصص می باشد.

v      امروزه بسیاری از دانش آموزان با رایانه به راحتی کار می کنند و می توانند بسیاری از اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق اینترنت بدست آورند. در این مورد مشاوران با معرفی سایت های مناسب به دانش آموزان می توانند کار گشا باشند.

v       معرفی ادارات و سازمان هایی که در رابطه با شغل مورد علاقه دانش آموز فعالیت می کنند .