مقدمه:

در این مطالعه به نکات مهم و ضروری که دانش آموز امروزی باید در هنگام انتخاب رشته و شغل توجه کند اشاره می گردد امید است دانش آموزان و والدین گرامی آنان با در نظر گرفتن این نکات انتخاب رشته و شغل نمایند تا در آینده شاهد جامعه ای باشیم که رضایت از شغل و زندگی در حد بالا وجود داشته باشد و جامعه بتواند ازاستعدادهای افراد خود حداکثر استفاده را بنماید .

نکته اول

دانش آموزی که می خواهد انتخاب رشته تحصیلی کند باید به این مهم توجه داشته باشد که بازار کار آینده او در بخش خصوصی و درمشاغلی خواهد بود که برخی از آن مشاغل هنوز به وجود نیامده، ولی به سرعت بوجودخواهند آمد. او باید توجه داشته باشد که از بین سه زندگی شغلی شامل استخدامی، خوداشتغالی و کارآفرینی، زندگی شغلی کارآفرینی در آینده راهگشای او خواهد بود.

نکته دوم

هر انتخاب درستی لازم است شامل سه مرحله باشد. این سه مرحله لازم و ضروری است. در گام اول فرد باید خودش را خوب بشناسد، شخصیتش را بشناسد، علایق و استعدادهایش را بشناسد، نقاط ضعف و قوت خود را لیست کند. اگر نتیجه خودشناسی این باشد که فرد خود را ضعیف و حقیر بپندارد بی شک انتخابهای نادرست هم خواهد داشت اگر خودش را حقیر تصور کند تصمیم های بزرگ نخواهد گرفت، پس منظور از این خودشناسی هم انسان شناسی است و هم داشتن ارزیابی از خود.

نکته سوم

موفق بودن چند نفر در پیرامون ما و شکست معدود آشنایان ما، هیچ یک نمی تواند مشخص کننده خوب بودن یا بد بودن رشته ای باشد. البته اگر در نتیجه یک بررسی جامع و علمی این نتیجه بدست آید قابل تأمل خواهد بود ولی باز هم این نتیجه نمی تواند درست باشد که چون اکثر کسانی که وارد رشته ای شده اند ناموفق هستند ما نباید وارد آن رشته شویم و یا برعکس.

نکته چهارم

برخی از مردم در نگاه به رشته ها صفر یا صد نگاه می کنند مثلاً می گویند رشته تجربی خوب است چون دندانپزشکی شغل پردرآمدی است و من تجربی می خوانم چون دندانپژشکی شغل خوبی است. این سخن گرچه سخن غلطی به نظر نمی رسد ولی اشکال زیادی دارد. اشکال آن این است که وقتی از آنها می پرسیم اگر دندانپزشک نشدید چه رشته دیگری در گروه تجربی را می پسندید اگر در جواب به چند رشته دیگر گروه تجربی مثلا پرستاری و مهندسی کشاورزی و شیمی هم اشاره کنند اشکال برطرف می شود ولی اگر جواب این باشد که فقط همین تنها رشته مورد علاقه من این است ، این نگاه صفر و صدی به انتخاب رشته ، آنان را دچار مشکل خواهد نمود .

نکته پنجم

بسیاری از مردم در انتخاب رشته و شغل صرفاً به برخی از جنبه ها توجه نموده و تصمیم می گیرند و برخی از جنبه ها را اصلا ًنمی بینند. مثلاً از پزشکی فقط آقای دکتر و درآمد یا پرستیژ آن را دیده و به مشکلات این رشته و افرادی که پشت آزمون دستیاری متوقف شده اند توجهی ندارند .

نکته ششم

موفقیت وقتی حاصل می شود که فرد در رشته ای قرار گیرد که برای آن ساخته شده باشد. فردی که برای رشته پزشکی ساخته نشده است اگر پزشک شود پزشک موفقی نخواهد بود و بیکار خواهد ماند و فردی که برای نقاشی ساخته شده است اگر وارد این رشته شود میلیاردر خواهد شد. بنابراین بیش از آنکه عنوان رشته باعث درآمد شود فرد و شخصیت او و تناسب او با شغلش است که ضامن موفقیت اوست.

نکته هفتم

یکی از مهمترین مسایل دانش آموزان امروزی این است که چگونه شغل مناسب را بدست آورند و دانش آموزانی که روشهای خلاق حل مسئله را آموخته باشند روشی برای ایجاد شغل می یابند که ما به این زندگی شغلی زندگی شغلی کارآفرینی می گوییم. فرد کارآفرین نیازهای جامعه را درست ارزیابی نموده و با تخصص خاص خود اقدام به حل یکی ازمشکلات جامعه می نماید این موضوع شغل اوخواهد شد و چند نفر هم استخدام او می شوند. و او دغدغه بازار کار نخواهد داشت. در اقتصاد دانایی محور افراد صرفاً می توانند از مغز خود پول دربیاورند.

نکته هشتم

باورهای غلط یکی دیگر از دلایل انتخاب کردن یا عدم انتخاب رشته ها است. برخی بر این باورند که رشته ها به ترتیب از خوب به بد عبارتند از ریاضی، تجربی، انسانی، فنی و حرفه ای و در آخر کاردانش و سپس دانش آموزان را هم رتبه بندی می کنند و می گویند دانش آموزان تیز هوش و درسخوان باید در رشته ریاضی درس بخوانند. دانش آموزان کمتر درس خوان را شایسته تجربی می دانند. دانش آموزان ضعیف را شایسته انسانی و دانش آموزان دارای مشکلات تحصیلی را به فنی و دانش آموزان با مشکلات شدید تحصیلی را لایق کارودانش می دانند در حالی که فلسفه این تنوع رشته و انتخاب رشته اصلاً چنین نیست.

نکته نهم

در انتخاب رشته و شغل باید در مرحله اول رشته هایی را مدنظر قرار داد که هم مهارت و هم علاقمندی در آن رشته ها در نهایت خود است، اگر چنین رشته ای وجود نداشت رشته ای را انتخاب کنیم که علاقمندی شدید وجود دارد و بعد از انتخاب باید مهارت لازم را کسب نموده و به این علاقمندی اضافه نمود تا موفقیت نصیب گردد. رشته و شغلی که علاقمندی وجود ندارد ولی مهارت وجود دارد کمتر توصیه می شود و رشته و شغل هایی که نه مهارت در آنها داریم و نه علاقمند به آنها هستیم اکیداً دوری از آنها توصیه می شود .

نکته دهم

در اقتصاد دانایی محور استخدام مادام العمر نیست و هیچ کس دارای حقوق ثابت نیست تا خیالش راحت شود و دست از تلاش بردارد بلکه تا وقتی مغزش کار کند و طرحی ارائه کند به همان میزان درآمد دارد و هر گاه فکر جدید ارائه نکند حقوقی نخواهد داشت بنابراین آماده شدن برای زندگی در این اقتصاد نیازمند افزایش دانایی ها و ارتباطات جهانی است.